WIE BEN IK ECHT?
Wie ben ik echt? Deze simpele vraag is wellicht één van de meest wezenlijke vragen die vele mensen zich stellen. In deze serie blogs gaan we op zoek naar het antwoord op die vraag aan de hand van het meest recent wetenschappelijk onderzoek naar persoonlijkheid.
DEEL 1: NIEUWE TRENDS IN PERSOONLIJKHEIDSONDERZOEK


1) Hoe wordt persoonlijkheid geproduceerd door het brein en het hormonale systeem, en welke psychologische mechanismen spelen daarin een rol? Denk aan motivatie, emotie, cognitie en hun interacties.
2) Hoe evolueert persoonlijkheid van bij de conceptie van een kind tot de dood, wat is stabiel en wat veranderlijk, en wat is de rol van genen en de omgeving daarin? Wat de rol van de omgeving betreft, denk aan de impact van de ouderlijke opvoeding, vrienden, cultuur, sociale en economische condities, etc. op de ontwikkeling van iemands persoonlijkheid.
3) Wat is de evolutionaire functie van persoonlijkheid? Hoe helpt onze persoonlijkheid ons om te overleven en te reproduceren?
4) Hoe is persoonlijkheid ontstaan? Zijn wij de enigen met een persoonlijkheid of hebben dieren, waar we gemeenschappelijke voorouders mee delen, zoals apen, maar ook dolfijnen en olifanten bijvoorbeeld, een persoonlijkheid? Verschilt onze persoonlijkheid van die van andere dieren en zo ja, waar ligt dat aan: aan een verschillende culturele evolutie, een verschillende genetische evolutie, of een combinatie van beiden? En één keer er persoonlijkheidsverschillen waren, hoe zijn die dan in stand gehouden? Waarom heeft de natuurlijke selectie niet gewoon gezorgd voor één flexibele persoonlijkheid die zich aan elke context kan aanpassen, in plaats van verschillen aan te houden die aangepast zijn aan sommige contexten, maar niet aan andere? Echt logisch is dat niet. Hoe verklaar je dat?
Het zoeken naar antwoorden op de vier vragen van Tinbergen heeft de grote verdienste dat het fantastische werk van evolutionaire psychologen, cultuurpsychologen, maar ook van antropologen, gedragseconomen, gedragsbiologen, gedragsecologen, neurowetenschappers, genetici, etc., een volwaardige plaats krijgen in het persoonlijkheidsonderzoek. De voorbije tien jaar heeft dit soort onderzoek heel wat klassieke aannames in vraag gesteld. Een van de vele voorbeelden hiervan is het onderzoek van Altschulxvi naar persoonlijkheidsontwikkeling bij chimpansees. Chimpansees hebben min of meer dezelfde persoonlijkheidstrekken als mensen en blijken, net zoals wij, vanaf de jongvolwassenheid en daarna, doorheen hun leven, emotioneel stabieler, zorgvuldiger en vriendelijker te worden. Bij mensen woedt er een debat over de reden van die evolutie:
- ligt het aan biologische factoren, zoals genen of de rijping en daarna aftakeling van het lichaam, de hersenen en sommige cognitieve functies;
- of ligt het eerder aan sociale factoren zoals het opnemen van volwassen rollen. Denk aan het opnemen van een rol als vader of moeder, of van die van kostwinner en werknemer bijvoorbeeld.
Mannelijke chimpansees nemen hun vaderrol nooit op en hoewel ze occasioneel samenwerken, zijn ze vooral bezig met de kost voor zichzelf te winnen. Toch evolueert hun persoonlijkheid net zoals die van mannelijke mensen. Dit stelt theorieën die persoonlijkheidsontwikkeling volledig wijten aan sociale factoren serieus ter discussie.
De fundamentele vragen die we gaan beantwoorden in deze serie blogs
In deze serie blogs gaan we op zoek naar het antwoord op vier fundamentele vragen:
1. We starten met het definiëren van persoonlijkheid: ‘wat is persoonlijkheid nu precies en wat is de structuur van persoonlijkheid’ (welke verschillen vormen de absolute kern van je persoonlijkheid en welke zullen meer variëren in functie van je omgeving en je levensloop)?
2. Vervolgens vragen we ons af welke verschillen in persoonlijkheden het meeste impact hebben op je persoonlijke effectiviteit en welzijn op het werk. We beschrijven verschillen in waarden, persoonlijkheidstrekken, verschillende werkvoorkeuren (jobinteresses, organisatieculturen en leiderschapsstijlen), vaardigheden, communicatiestijlen, taakbeheerstijlen en stresscopingstijlen. We leggen ook uit hoe je je persoonlijkheid het best kan inzetten en laten renderen op het werk.
3. Dan duiken we de theorie in en gaan we op zoek naar de antwoorden op de vier vragen van Tinbergen.aarna duiken we in de persoonlijkheidstheorie op zoek naar antwoorden op de vier vragen van Tinbergen. op zoek naar antwoorden op de vier vragen van Tinbergen.
4. Eindigen doen we met de vraag welke impact persoonlijkheid heeft op belangrijke levensuitkomsten zoals je persoonlijke effectiviteit, welzijn, gezondheid, etc.
Ik hoop dat deze eerste publicatie in een lange reeks je heeft geïnspireerd om je eigen onderzoek voort te zetten met nieuwsgierigheid, moed en openheid.
Tot snel voor een nieuwe artikel.